تهیه کننده : خانم مهندس پورحسین ( کارشناس بهداشت )
بیمارستان خصوصی شفا – تبریز ، آبان 1396
مقدمه
انسان از آغاز آفرينش ، براي پويايي زندگي خود ، به كار و كوشش مجبور بوده و در اين راه ، سختي هاي بسياري را متحمل شده است . نيروي كار هر كشور ، به ويژه كشورهاي در حال توسعه ، بخش پر اهميتي از سرمايه هاي ملي دانسته شده و از پايه هاي توسعه اقتصادي و اجتماعي انگاشته مي شود . از اين رو ، حفاظت از تندرستي نيروي كار و بهسازي محيط كار ، از اهميتي شايان توجه برخوردار است .
بهئاشت حرفه اي ، ابزاري است كه به كمك آن مي توان در راستاي فراهم آوري ، نگهداري و بالا بردن سطح سلامت نيروي كار ، گام برداشت . بهداشت حرفه اي بر پيش بيني ، تشخيص ، ارزشيابي و كنترل عوامل محيطي يا فشارهاي محيط كار متمركز است كه مي توانند كه مي توانند آسيب يا بيماري را سبب شوند و يا بر تندرستي كاركنان اثر سوء بگذارند . بهداشت حرفه اي دانشي است كه ريشه در بسياري از علوم مانند شيمي ، فيزيك ، مهندسي ، رياضيات ، پزشكي ، فيزيولوژي ، آمار و ... و نيز علوم انساني دارد .
تاريخچه بهداشت حرفه اي
پديداري دانش بهداشت حرفه اي ، به عنوان يك تخصص ويژه و جدا از ديگر دانش ها ، به نسبت تازه است ، اما مفاهيم مطرح شده در اين دانش ، از زمان هاي كهن مورد توجه بوده است . رامازيني نخستين پزشكي است كه به توصيف پيشه هاي گوناگون و بيماريهاي ناشي از آنها پرداخت و نخستين فردي بود كه به پزشكان پيشنهاد كرد به هنگام پرسش هاي خود از بيمار ، پيشه او را نيز جويا شوند . زيرا ممكن است ارتباطي نزديك ميان پيشه فرد و بيماري او وجود داشته ياشد . امروزه اين پرسش در شرح حال نویسی همه بیماران به کار می رود . پس از کارهای رامازینی ، پزشکان به عوارض ناشی از کار بیشتر توجه کردند .
در اوایل انقلاب اسلامی ، وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداری وقت با هم بر نیروی کار و بهداشت و ایمنی کارگران و کارکنان نظارت داشتند . در دی ماه سال 1362 با موافقت وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شد. اداره ای با عنوان اداره بهداشت حرفه ای مسئولیت حفظ و ارتقای سلامت نیروی شاغل کشور را در شغل های گوناگون جامعه عهده دار گردید .
سازمان های بین المللی فعال در زمینه بهداشت حرفه ای
سلامت شغلی ( Occupational Health )
سلامت شغلی ، تندرستی و ارتباط آن با کار و محیط کار را بررسی می کند . در آغاز ، گستره ی سلامت شغلی ، به آسیب ها یا بیماریهای شغلی محدود می گردید ، که به کار ، شرایط کار یا محیط کار نسیت داده می شد . به تدریج ، بررسی های انجام شده مشخص ساختند که سه عامل یاد شده از جمله عوامل کمک کننده به بروز بیماری های غیر شغلی نیز هستند و از این رو دامنه سلامت شغلی گسترش یافت .
هدف های سلامت شغلی عبارتند از :
محتوای بهداشت حرفه ای
بهداشت حرفه ای عبارت است از دانش پیش بینی ، تشخیص ، ارزابی و کنترل خطرهای بهداشتی در محیط کار . هدف آن تامین ، نگهداری و بالا بردن سلامت و تندرستی کار آنان و در پایان ، ایمن نگه داشتن جامعه است . در بهداشت حرفه ای ، بیماری ها و عوارض حاد و مزمن ناشی از عوامل زیان آور محیط کار بررسی می شوند .
مهم ترین وظایف مهندسی بهداشت حرفه ای عبارت است از :
جهت دستیابی به شرایط ایده آل و رفع مشکلات موجود در محیط های کاری که بیمارستانها نیز جزئی از این محسوب می شوند ، ابتدا باید عوامل زیان آور فیزیکی و شیمیایی و بیماریها و حوادث و ... شناسایی شود . علم بهداشت حرفه ای نیز جزء این نیست که در درجه اول با اولویت قرار دادن ایمنی در محیط های کاری و با پیشگیری و به حداقل رساندن جراحات و عوارض شغلی ، این گونه دردها و رنج ها را کاهش داده و در جهت هر چه بهتر کردن وضعیت کارگران زحمتکش تلاش کند . بخش قابل توجهی از نیروی کار در بخش بهداشت و درمان مشغول ارائه خدمات می باشند که مسایل بهداشت حرفه ای این بخش نادیده گرفته شده است . مخاطرات ناشی از کار در این بخش بسیار متنوع هستند ، که در این مجموعه سعی شده است تا اطلاعاتی هر چند کوتاه در این زمینه در اختیار پرسنل زحمت کش محیط های درمانی قرار گیرد .
شرح وظايف كارشناس بهداشت حرفه اي در بيمارستان
1- آشنا نمودن مديران ، اعضاء كميته حفاظت فني و بهداشتكار و كاركنان با جايگاه بهداشت حرفه أي دربيمارستان – جايگاه بهداشت حرفه أي در قوانين ايران و اثرات مثبت رعايت دستورالعملهاي بهداشت حرفه أي در سلامت شاغلين
2- تشكيل كميته حفاظت فني و بهداشت كارو طرح مسائل و مشكلات حفاظت و بهداشتي در جلسات كميته و ارائه پيشنهادات لازم به مدير بيمارستان جهت رفع نواقص و سالم سازي محيط كار
3- ارسال صورتجلسات كميته به مركز بهداشت مربوطه بر اساس فرم پيشنهادي به روش بررسي تصميمات جلسه قبلي و سپس اتخاذ تصميمات جديد و مشخص نمودن مسئول پيگيري
4- شناسائي شغلهاي موجود و تعداد پرسنل هر شغل بر اساس تماس با عوامل زيان آور محيط كار و ارائه راه حلهاي متناسب جهت كنترل و ارائه پيش نويس دستورالعملهاي لازم جهت انجام كار سالم و بهداشتي به منظور پيشگيري از ايجاد عوارض و بيماريهاي ناشي از عوامل فيزيكي – شيميائي – ارگونوميكي ، بيولوژيكي و رواني محيط كار
5- برنامه ريزي جهت اندازه گيري حداقل سالي يكبار عوامل زيان آور محيط كار و اقدامات كنترلي و ارسال نتايج به مركز بهداشت مربوطه .
6- بررسي و بازديد بهداشتي طبق برنامه زمانبندي شده از تسهيلات بهداشتي و تاسيسات و اعلام كليه ايرادات و نواقص حفاظتي و بهداشتي و پيشنهادات لازم جهت رفع انها.
7- همكاري و تشريك مساعي با كارشناسان بهداشت حرفه أي و بازرسان كار جهت اجراي مقررات حفاظتي و بهداشت كار.
8- توجيه و آشنا سازي شاغلين نسبت به رعايت مقررات و موازين بهداشتي و حفاظتي در محيط كار
9- همكاري با مديران در تهيه دستور العملهاي لازم براي انجام كار مطمئن ، سالم و بدون خطر و همچنين استفاده صحيح از لوازم و تجهيزات بهداشتي و حفاظتي در محيط كار و متناسب بودن لوازم با نوع كار.
10- پيشنهاد به مدير بيمارستان جهت تشويق شاغليني كه در امر حفاظت فني و بهداشت كار علاقه و جديت دارند.
11- پيگيري لازم در انجام معاينات قبل از استخدام و ادواري به منظور پيشگيري از ابتلاء شاغلين به بيماريهاي ناشي از كار و ارائه نتايج حاصله به مراكز بهداشت مربوطه
12- تهيه پيش نويس دستور العمل جهت انجام معاينات كارگري ( قبل از استخدام و دوره أي )براي شغلهاي موجود و تهيه جدول آزمايشات روتين و اختصاصي شغلهاي موجود با همكاري پزشك متخصص طب كار و يا پزشك عمومي دوره ديده طب كار مجاز ( 25 امتيازي )
13- اعلام موارد مشكوك بيماريهاي حرفه أي از طريق مدير بيمارستان به مركز بهداشت مربوطه و همكاري در تعيين شغل مناسب براي شاغليني كه به تشخيص شوراي پزشكي به بيماريهاي حرفه أي مبتلا شده و يا در معرض ابتلاءآنها قرار دارند ( موضوع تبصره 1 ماده 92 قانون كار )
14- ثبت آمار حوادث و بيماريهاي ناشي از كار شاغلين و تعيين ضريب تكرار و ضريب شدت سالانه حوادث و ارسال به مراكز بهداشت مربوطه .
15- نظارت بر تهيه و استفاده صحيح از وسايل حفاظت فردي متناسب و همچنين نصب پوسترهاي آموزشي بهداشتي و حفاظتي در محيط كار .
16- كليه اقدامات در زمينه سالمسازي محيط كار ( - تهويه مناسب - مبارزه با حشرات و جوندگان موذي ، تامين آب بهداشتي سالم ، نظارت بر جمع آوري صحيح و دفع بهداشتي زباله و فاضلاب )
17- بررسي خلاصه نتايج معاينات ساليانه و مشخص نمودن رابطه معني دار بين نتايج معاينات و عوامل موجود محيط كار به تفكيك شغل و بيماريهاي اعضاي بدن و ارسال نتايج به مركز بهداشت مربوطه .
18- شركت در دوره هاي بازآموزي و گردهمائيهاي مربوطه در جهت افزايش اطلاعات علمي در زمينه بهداشت حرفه ای
19- آموزش شاغلين در نحوه كاربرد وسائل آتش نشاني و اطفاي حريق
20- بازديد مستمر از سيستمهاي حفاظتي موجود در بيمارستان از قبيل سيستم اطفاء حريق ، دربهاي خروج اضطراري ، پلكان ، نرده ها و غيره
21- آشنائي با الزامات و مقررات استاندارد OHSAS و RISK ASSESMENT و HSE و ....
22- آشنائي با مباني كامپيوتر و برنامه OFFICE و...
23- ارسال قرارداد تمديد فعاليت كارشناس با بيمارستان تا يك هفته بعد از عقد قرارداد به مراكز مربوطه
24- ارسال يك نسخه از كليه اقدامات انجام شده ، نتيجه اندازه گيري عوامل زيان آور محيط كار ، فرم 3-111 ( جمع بندي خلاصه معاينات كارگري) و عوامل زيان آور كنترل شده به مراكز مربوطه
25- تهيه ليست ايمني مواد شيميائي اعم از مواد اوليه – بينابيني و توليدي ( MSDS)
26- تهيه خط مشي ايمني و بهداشت حرفه اي در بيمارستان بصورت مدون
کمیته
جهت تحقق اهداف بیمارستان و کمک به برنامه ریزی ، سازماندهی و هماهنگی فعالیتهای بیمارستانی و ایجاد زمینه مشارکت فعال همه پرسنل ، کمیته های بیمارستانی تشکیل می گردد . این کمیته ها به منزله بازوی مدیریت بیمارستان و مکمل آن خواهند بود .
اهداف کمیته بهداشت حرفه ای
اعضاء کمیته بهداشت حرفه ای
دکتر حسن زاده ( مدیر عامل )
آقای چارقدچی ( مدیر )
آقای رشتی ( مترون )
دکتر عاصم ( رئیس بخش زنان و زایمان )
دکتر سرکارات ( رئیس اورژانس و بهداشت حرفه ای )
دکتر محرری ( رئیس بخش جراحی مردان )
دکتر محمدعلی حسن زاده ( رئیس اتاق عمل )
دکتر کلامی ( رئیس جراحی زنان )
دکتر هوجقانی ( رئیس بخشهای ویژه )
دکتر حسینیان ( رئیس بخش نوزادان )
خانم رضایی ( دبیر حاکمیت / اعتباربخشی )
خانم فاضلی فرد ( دبیر کمیته ها )
خانم پورحسین ( کارشناس بهداشت محیط و حرفه ای )
خانم وکیلی ( سرپرستار اورژانس )
خانم کریمی (سرپرستاربخش زنان و کارشناس امور بیمارستان )
خانم سراجی ( سرپرستار بخش زنان و زایمان وبلوک زایمان )
سلامت محيط و كار در بيمارستان
بيمارستانها در اكثر كشورها قسمت عمده اي از مراكز بهداشتي درماني را تشكيل مي دهند و بخش اعظم هزينه هاي بهداشت و درمان(حدود 70 درصد) را به خود اختصاص داده اند. بيمارستان بايد الگوي نظافت و سمبل پاكيزگي و بهداشت باشند. بنابراين ضوابط بهداشتي بخصوص بهداشت محيط و حرفه اي از اولويت خاصي برخوردار است. مخاطرات عمده سلامت در بيمارستان ناشي از عدم اجراي مقررات بهداشتي، مواد زائد جامد(زباله) ، فاضلاب، رختشويخانه بيمارستان، آب و مواد غذايي غير بهداشتي و عدم مراعات نظافت عمومي و عوامل زيان آور حرفه اي نظير عوامل فيزيكي، شيميايي، بيولوژيك، ارگونوميك (پوستچرهاي نامناسب حين كار، كار تكراري در هر يك از نواحي بدن، حمل غير اصولي اجسام، اختلالات اسكلتي- عضلاني و...) و رواني و غيره مي باشند كه كليه بيماران، ملاقات كنندگان،
كاركنان و در نهايت جامعه را در معرض اين مخاطرات قرار مي دهد.
عوامل زيان آور محيط كار:
الف - عوامل زيان آور فيزيكي محيط كار : صدا- ارتعاش- گرما- سرما- روشنايي- فشار- اشعه هاي مضر.
ب - عوامل زيان آور شيميايي محيط كار :گازها و بخارات - گردو غبار- دود و دمه - حلالها- مواد ضدعفوني كننده.
ج - عوامل زيان آور بيولوژيك محيط كار : ويروسها- باكتريها- قارچها- انگل ها- خون و ترشحات آلوده و غيره.
د - عوامل زيان آور ارگونوميكي محيط كار : وضعيت نامطلوب بدن در هنگام كار - استفاده از ابزار الات نامناسب و غيره.
ه- عوامل رواني محيط كار : عواملي كه موجب بروز استرس ها و اختلالات روحي و رواني در محيط كار مي شوند.
اگر هر يك از عوامل ياد شده از حد تحمل فيزيولوژيك انسان بيشتر باشد عوارض و آسيبهايي ايجاد خواهد نمود.
در بهداشت حرفه اي عمده تلاشها بر ارزيابي اين عوامل و كنترل يا حذف آنها مي باشد كه در ادامه به اختصار به توضيح هريك خواهيم پرداخت.
-1 عوامل زيان آور فيزيكي
-1-1 صدا
با توجه به اينكه بيمارستان بايد از جمله محيط هايي باشد كه داراي نهايت آرامش باشد ولي گاهاً به دلايلي عوامل موجب مي شود كه صدا نيز به عنوان عاملي مخرب در محيط مطرح شود. كه اگر بسيار آزار دهنده باشد و در محيط هاي درماني از حدود 60 دسي بل فراتر رود ممكن است در صورت مواجهه طولاني مدت موجب آسيب هايي گردد كه به مواردي اشاره مي كنيم: افت شنوايي از صدا، جلوگيري از شنيدن مكالمه و علايم خطر- اثر روي بينايي- تأثير بر سيستم تعادلي- مشكلات و اختلالات رواني و اجتماعي و اختلالات فيزيولوژيكي.
-1-2 ارتعاش
نيروي ارتعاشي از بيشتر تجهيزات و ماشين ها پراكنده مي شود و امكان انتقال آن به كالبد افرادي هست كه با اين تجهيزات كار مي كنند . انتقال انرژي مكانيكي از يك منبع لرزان (مرتعش) به كالبد انسان آسايش را به هم ريخته- بازده ي كار را كاهش داده و سرانجام اعمال فيزيولوژيك كالبد را به اختلال دچار مي كند. اثرات ارتعاش روي بدن: اختلال در اندام ها و به خصوص ستون فقرات- اختلالات گوارشي- اثرات عصبي و عمومي- عارضه ي سپيد انگشت- تغيير شكل استخوان ها و مفاصل انگشتان و عوارض استخوان هاي مچ و كف دست.
-1-3 روشنايي
بطور كلي مي توان گفت روشنايي مناسب موجب حفاظت بيشتر بينايي كاركنان، كاهش عوامل ايجاد خستگي و فشار ناشي از روشنايي غير كافي و پيشگيري از حوادث ناشي از كار مي گردد.ويژگيهاي روشنايي مناسب عبارتند از:
-1 نور كافي باشد.
-2 از نظر توزيع مطلوب باشد.
-3 درخشندگي سطوح باعث ناراحتي چشم نشود.
-4 سايه هاي مزاحم ايجاد نشود.
- نور مصنوعي: در طراحي روشنايي مصنوعي بايد به نكات زير توجه نمود:
الف - روشنايي مصنوعي بايد داراي درخشندگي مناسب بوده و تا حد امكان به روشنايي روز نزديك باشد.
ب - محل نصب منبع اضافي روشنايي بايد در طرف چپ سطح كار باشد و ارتفاع آن از سطح كار از 69 سانتي متر تجاوز نكند.
ج - تعداد روشنايي براي هر شغل مناسب با نوع كار ، ثابت و بطور يكنواخت روي سطح كار توزيع شود.
د - محل نصب لامپها طوري باشد كه از تابش مستقيم نور آن به چشم جلوگيري شود. يعني در ميدان ديد فرد قرار نداشته باشد.
ه - انعكاس نور از سطوح باعث خيرگي يا بازتاب شديد نور نشود.
و - منابع روشنايي ايجاد حرارت ننمايد.
عوارض ناشي از روشنايي نامطلوب: خيرگي- خستگي چشم- سردرد- سرگيجه- ايجاد فشار در چشم- ضعف بينايي- كاهش راندمان -
افزايش حوادث و بيماري هاي اسكلتي و عضلاني.
-1-4 گرما
گرماي موجود در محيط كار از منابعي گوناگون ايجاد مي گردد كه مي توان از وسايل و ماشين هاي گوناگون، فرآيندهاي توليد، تابش خورشيد، وسايل روشنايي مصنوعي، انسان و شرايط هواي بيرون محيط كار نام برد. در محيط هاي گرم و خشك، بار گرمايي وارد بر افراد شاغل اساساً ناشي از تابش هاي برخاسته از سطوح و وسايل داغ و نيز جابجايي مواد داغ است. محيط هاي گرم و مرطوب، برخاستن بخارآب از فرايندهاي مرطوب سبب مي گردد كه بخار آب به رطوبت موجود در محيط كار افزوده گردد كه اين امر، باعث مي شود افراد در دفع گرماي ناشي از سوخت و ساز و گرماي برخاسته از محيط به ناتواني دچار گردند. عوارض ناشي از گرما : كاهش بازده كاري- احساس خستگي توأم با ناآرامي و تحريك پذيري - خواب آلودگي- عطش فراوان- بالارفتن درجه حرارت بدن- تندشدن نبض- كم شدن مقدار
ادرار - كرامپ عضلاني- خستگي گرمايي- گرمازدگي- سنكوپ گرمايي.
5-1- سرما
امروزه مطلوب ترين اندازه دما براي زندگي را 23 تا 25 درجه سانتيگراد مي دانند كه از نظر شرايط محيطي، با رطوبت 50 درصد و جريان هواي نزديك به 10 سانتي متر در ثانيه همراه باشد. البته گفتني است كه اندازه ي دماهاي مطلوب براي فعاليت هاي بدني گوناگون، به نوع كار و شدت فعاليت بستگي دارد اما به هر رو، در دماهاي پايين، كار و فعاليت دشوار مي شود. منظور از پيشنهاد دامنه ي مجاز رويارويي با سرما، جلوگيري از كاهش دماي عمقي بدن به كمتر از 36 درجه سانتيگراد است تا از آسيب سرما به بخش هاي انتهايي بدن( دست ها و پاها ) پيشگيري گردد. عوارض ناشي از سرما : يخ زدگي- پاي سنگربانان- هيپوتري .
-1-6 فشار
كار در تحت فشار زياد(در اعماق درياها، در داخل تونل ها) و يا در فشار كم و در بي وزني(در فضا) و همچنين در محل هاي مرطوب بايد در شرايط خاص انجام گيرد و هر گاه شرايط مناسب نبوده و يا مدت انجام كار در اين شرايط زياده از حد طولاني باشد عوارض مخصوصي ممكن است در افراد ظهور نمايد. عوارض ناشي از كاهش فشار هوا: تنگي نفس- كرختي و مورمورشدن اندام ها- سوزش و خارش پوست- عوارض گوارشي- اختلالات گردش خون-اختلال در حس شنوايي و سيستم بينايي.
-1-7 پرتو
پرتوها ، گونه ای از انرژي هستند كه در خلأ يا ماده منتشر مي شوند و به دسته پرتوهاي يونيزان و غير يونيزان دسته بندي مي شوند .
پرتوهاي يونيزان عبارتند از :
1-الكترومگنتيك ( اشعه x )
2- پارتيكلها ( اشعه گاما، آلفا، بتا )
كه داراي طول موج كوتاه و انرژي بالايي هستند. تماس كوتاه مدت با اين اشعه ها باعث برهم زدن تركيب شيميايي سلولها مي شود.
اثرات زيست شناختي پرتوهاي يونساز
اثرات ديررس : اثرات ارثي ( ژنتيكي ) كاهش طول عمر، آب مرواريد، سرطان پوست ( در پزشكان پرتو شناس )، سرطان خون
پرتوهاي غير يونيزان عبارتند از:
-1 امواج مايكرو ويو (امواج راديويي و تلفن همراه )
2- امواج ميدانهاي مغناطيسي ، استاتيك ( MRI )
-3 ليزر
4 - امواج التراسوند، فرابنفش ( (UV ، مادون قرمز ( IR)
اين پرتوها داراي طول موج بلند و انرژي كمي هستند. در تماسهاي كوتاه مدت بيماريزا نيستند، اما در صورت تماس طولاني اين اشعه ها نيز مي توانند خطرناك باشند.
اثرات زيست شناختي پرتوهاي غير يونساز: قرمزي پوست - تيري پوست-سرطان پوست- التهاب ملتحمه و قرنيه- آب مرواريد- اثر برغدد توليد مثل - بروز اختلال در دستگاه تنظيم دماي بدن
-2 عوامل زيان آور شيميايي
يكي از عوامل زيان آور و خطر آفرين براي افراد شاغل، مواد شيميايي هستند. اين مواد بصورت جامد، مايع ،گاز و بخار مورد استفاده قرار گرفته و يا در جريان كار توليد مي شوند. شدت و نوع مسموميت با انواع مواد شيميايي بستگي به چهار عامل دارد: 8- نوع ماده شيميايي- 2 - راه ورود به بدن- 3- مدت تماس با ماده شيميايي- 4 -غلظت ماده شيميايي
راه ورود به بدن: سموم از سه طريق تنفس، پوست، گوارش وارد بدن مي شوند.
-2-1 گازها و بخارات
گاز به هر جسمي كه در حرارت 25 درجه سانتيگراد و فشار 760 ميلي متر جيوه به صورت گاز وجود داشته يا وجود پيدا كند اطلاق مي گردد. به همين نحو هم، اصطلاح بخار به حالت گازي ماده اي كه در 25 درجه حرارت سانتيگراد و 760 ميلي متر جيوه فشار معمولاً مايع يا جامد است داده مي شود. اغلب گازها داراي بوي نافذ بوده و به مقادير ناچيزي پس از انتشار قابل تشخيص مي باشند.
-2-2 ذرات معلق
طبق تعريف گيبز، انتشار و پراكندگي ذرات ميكروسكوپي جامد و يا مايع در يك فاز گازي خاص و يا در هوا آئروسل ناميده مي شود. به اين ترتيب مواد معلق شامل كليه ذرات مختلفي است كه در فضاي محيط زيست و يا محيط كار به صورت آئروسل موجود باشند.
-3 عوامل زيان آور زيست شناختي
1-3- بيماري هاي ناشي از ويروس ها : هپاتيت B - هاري- ايدز- زگيل- نيوكاسل
2-3- بيماري هاي ناشي از باكتري ها : سياه زخم- بروسلوز- كزاز- سل- طاعون.
-3-3 بيماري هاي ناشي از ريكنزيا ها : تب كيو.
-3-4 بيماري هاي ناشي از انگل ها : كرم قلابدار- شيستوزومياز- جرب(گال) - تيفوس
5-3- بيماري هاي ناشي از قارچ ها : هيستوپلاسموز- آسپرِژيلوز- درماتوفيتوز-كچلي.
عوامل پاتوژن هوابرد :(Airborne pathogens) باسيل توبركلوزيس- ويروس آنفلوانزا - آبله مرغان و مننژيت
عوامل پاتوژن خون برد:(Blood borne pathogens) هپاتيت B-HIV
-4 عوامل زيان آور ارگونومي
ارگونومي از دو واژه يوناني ارگو به معني كار و نوموس به معني قانون گرفته شده است و از نظر لغوي قوانين كار است. ارگونومي عبارت است از تطابق علمي كار و محيط كار با مشخصات فيزيكي و رواني انسان. برخي حيطه هاي عملكرد ارگونومي عبارتند از:
-4-1 آنتروپومتري (تن سنجي)
آنتروپومتري از دو واژه يوناني آنتروپوس به معني انسان و مترين به معني اندازه گيري و سنجش اقتباس شده است و به عنوان علم سنجش ابعاد بدن شناخته مي شود.
-4-2 فيزيولوژي كار
فيزيولوژي كار شاخه اي از فيزيولوژي است كه اعمال و وضعيت بافت ها و اندام ها را در هنگام كار توضيح مي دهد. هدف اصلي فيزيولوژي كار تأمين شرايطي است كه در آن افراد بدون خستگي غيرضروري قادر به انجام كار خود بوده و پس از اتمام كار همچنان توان كافي جهت انجام ساير فعاليت هاي روزمره را دارا باشند.
-4-3 فيزيولوژي محيط
در فيزيولوژي محيط اثر شرايط و عوامل محيطي مانند سروصدا، روشنايي، گرما، سرما، رطوبت، ارتعاش و غيره بر فيزيولوژي بدن انسان مورد مطالعه قرار مي گيرد. هر يك از اين عوامل اگر از حد تحمل فيزيولوژيك انسان خارج شوند به عنوان عامل محيطي زيان آورمحسوب گشته و آسيب هايي را در فرد به دنبال دارند.
-4-4 بررسي صدمات اسكلتي- عضلاني مرتبط با كار
اين عوامل زماني بروز مي كنند كه نيازهاي شغلي از توانمندي هاي فرد تجاوز نمايد. با كمك اجراي اصول ارگونومي مي توان از طريق كاهش تنش هاي عضلاني و كنترل عوامل مكانيكي تا حد قابل توجهي از بروز اختلالات كاست.
-5-4- حمل دستي بار
با توجه به اينكه اين امر يكي از دلايل مهم ابتلاء به كمر درد مي باشد، بي توجهي به اين امر مهم نه تنها از نظر سلامت و ايمني شغلي نيروي كار بلكه از ديدگاه اقتصادي نيز با خسارت هاي مالي قابل ملاحظه اي همراه است.
-4-6 نوبت كاري
به هر كاري كه در خارج از دريچه زماني كار روزانه ( به طور قراردي از 7 بامداد تا 6 عصر ) انجام پذيرد، نوبت كاري گفته مي شود. نوبت كاري با مشكلات مختلفي مانند خستگي، اختلالات گوارشي، مختل شدن زندگي خانوادگي و اجتماعي، كاهش بهره وري، احتمال افزايش وقوع حوادث همراه مي باشد.
-4-7 بيومكانيكي شغلي
در اين شاخه از علم، قوانين حاكم بر فعاليت هاي بدن مورد بررسي قرار مي گيرد. به عنوان مثال با كمك اصول بيومكانيك فشارهاي مكانيكي وارد بر ماهيچه ها و مفاصل بدن طي وضعيت هاي مختلف بدني هنگام انجام كار برآورده مي شود.
8-4- ايستگاه هاي كار
عدم برقراري شرايط مطلوب از جنبه ارگونومي با ايستگاه هاي كار مي تواند انواع مختلفي از صدمات مانند مشكلات ستون فقرات، ناراحتي هاي اندام فوقاني و حتي عوارض بينايي همراه باشد. ايستگاه هاي كار به طور كلي به سه دسته نشسته، ايستاده و ايستاده- نشسته تقسيم مي شود.
هرگاه ( بهداشت ) در یک مفهوم ساده و کاربردی به صورت ( پیشگیری از بیماری ) تعریف شود ، آن گاه ( ایمنی ) را می توان به معنای ( پیشگیری از حادثه ) در نظر گرفت. به سخن ديگر كار ايمني، همان پيشگيري از حادثه است. بنابراين درك پديده حادثه بسيار اهميت دارد .
حادثه: عبارت است از يك رويداد برنامه ريزي نشده و در نتيجه ناخواسته كه موجب بروز زيان مي شود.
خطر: شرايطي است كه موجب آسيب رساني مي شود. در واقع خطرها مانند مواد منفجره اي هستند كه همه جا وجود دارند و بر اثر محرك هايي مثل خطاي انساني، نارسايي در دستگاه مديريت، خرابي دستگاه و غيره به حادثه تبديل مي شود.
|
زیان |
|
حادثه |
|
خطر |
ايمني: عبارت است از درجه دور بودن از خطر. آستانه تحمل
نمایشی ساده از ارتباط خطر ، حادثه و زیان
در جهان امروز به دليل حوادث فراواني كه رخ مي دهد مسئله ايمني بسيار مورد توجه همه قرار گرفته كه بيمارستان ها نيز بايستي به اين مسئله توجه كنند. در حقيقت توجه به نكات ايمني موجب كاهش حوادث ناشي از كار مي شود.
|
هرگاه حادثه |
نمودار ثبت حوادث از سوي سازمان OSHA
|
ناشی از کار و یا به علت مواجهه با محیط کار باشد و سبب |
|
ناشی از کار و یا به علت مواجهه با محیط کار نباشد |
|
مرگ |
|
بیماری |
|
آسیبی که سبب |
|
درمان پزشکی |
|
از میان رفتن هوشیاری |
|
محدود شدن توانایی |
|
این حادثه نباید گزارش شود |
|
هیچ یک از این موارد |
|
تعویض شغل |
|
این حادثه باید گزارش شود |
فرم بررسي حوادث ناشي از كار
|
اطلاعات عمومی حادثه |
|
محل وقوع حادثه: داخل بيمارستان خارج بيمارستان نام بخش عنوان حادثه: منبع خبردهنده: مدير پرسنل بخش ها نگهبان تأسيسات ساير .......... تاريخ وقوع حادثه: ساعت وقوع حادثه: شيفت کاری: تعداد حادثه ديدگان: |
|
علت وقوع حادثه |
|
عدم نظارت بر بخش کاری توسط مسئول بخش دستگاه بدون حفاظ يا دارای نقص فنی عدم آموزش پرسنل سهل انگاری و بی احتياطی حادثه ديده عدم تهيه و تحويل وسايل استحفاظی فردی عدم نگهداری مناسب از تجهيزات عدم استفاده از وسايل استحفاظی فردی توسط پرسنل عدم روشنايی کافی ساير ..............
|
|
عامل وقوع حادثه سقوط اشيا آتش سوزی انفجار خفگی تماس با مواد شيميايی سقوط و لغزيدن گير کردن داخل يا بين اشيا و تجهيزات گير کردن داخل آسانسور جريان برق مسموميت حاصل از مواد شيميايی برخورد با اشيا و تجهيزات تماس با اجسام و سطوح داغ ساير .................. |
|
پيامد اوليه حادثه |
|
نيروی انسانی تأسيسات/سرمايه محيط زيست |
|
پيامد ثانويه حادثه |
|
فوت تعداد: ..........نفر نقص عضو تعداد: .........نفر قطع عضو تعداد:.........نفر شکستگی تعداد:.........نفر سوختگی تعداد: .........نفر جراحت تعداد: .........نفر مسموميت تعداد: .........نفر ساير .................. |
|
اطلاعات هويتی حادثه ديده |
|
نام ......................... نام خانوادگی ........................... جنسيت: زن مرد کد ملی ............ سن ............ تحصيلات .............. مليت حادثه ديده: ايرانی اتباع بيگانه وضعيت بيمه: دارد ندارد |
|
وضعيت آزمايشات پزشکی: بدو استخدام دوره ای تعداد روزهای استراحت پزشکی ......... |
|
شرح مختصری از حادثه اقدامات فوری انجام شده به منظور کنترل حادثه |
|
محل آسيب ديدگی |
|
سر : منطقه کاسه سر گوش راست چشم راست دهان صورت و نقاطی که طبقه بندی نشده اند گوش چپ چشم چپ بينی ساير ............ گردن : مهره گردن گلو قطع نخاع ساير ............. تنه : پشت قفسه سينه شکم لگن خاصره قطع نخاع ساير .......... دست ها : شانه بازو ساعد دست راست کف دست مچ دست آرنج هر دو دست دست چپ انگشتان دست ساير ................ پاها : زانو پای راست پای چپ ران کف پا ساق پا هر دو پا مچ پا انگشتان پا ساير ...................... دستگاه تنفس دستگاه گوارش دستگاه گردش خون دستگاه عصبی ساير ................ |
مهر و امضا مسئول بخش/واحد مهر و امضا مسئول واحد بهداشت کار
فرم بررسي شبه حوادث ناشي از كار
|
محل دقيق وقوع شبه حادثه |
|
|
|
تاريخ وقوع |
|
ساعت وقوع |
|
روز وقوع |
|
شرايط ناايمن |
|
توضيح مختصری از شبه حادثه (حادثه به خير گذشته )
|
||
مهر و امضا مسئول بخش/واحد مهر و امضا مسئول واحد بهداشت کار
در ادامه به چند مبحث پيرامون ايمني مي پردازيم:
آتش سوزي يكي از خطرناكترين پديده هايي است كه خسارات جاني و مالي عمده اي را بوجود آورده و خطري واقعي براي مراكز خدماتي همچون بيمارستانهاست . از آنجا كه ساكنين بيمارستان عموما افراد ناتواني هستند كه امكان نجات خود را ندارند بنابراين آتش سوزي در بيمارستان بيشتر از هر مكان عمومي ديگري ميتواند باعث خسارات جاني شود، بعلاوه بدليل وجود دستگاهها و تجهيزات گران قيمت و متعدد در بيمارستان، آتش سوزي ميتواند باعث خسارات مالي بزرگي نيز شود و البته شديداً به وجهه عمومي بيمارستان آسيب برساند. از انجا كه آتش سوزي ميتواند خسارات جبران ناپذيري را بر پيكره بيمارستان وارد كند، ايمني بيمارستان در برابر
آتش سوزي يكي از فاكتورهاي مهم در نگهداري و ايمني بيمارستان به حساب مي آيد.
اصولاً اگر بتوان يكي از اضلاع هرم حريق ( حرارت ، اكسيژن ، مواد سوختني يا واكنش هاي زنجيره اي) را كنترل و محدود نموده يا قطع كرد، حريق مهار مي شود.
روشهاي عمومي بر اساس ماهيت حريق به اشكال زير مي باشد:
الف - سرد كردن
ب- خفه كردن
ج- سدكردن يا حذف ماده سوختني
د- كنترل واكنش هاي زنجيره اي
سرد كردن: يك روش قديمي و متداول و موثر براي كنترل حريق ، سرد كردن است. اين عمل عمدتا با آب انجام مي گيرد . يكي ازخواص گاز دي اكسيد كربن نيز سرد كردن آتش مي باشد . ميزان و روش بكار گيري آب در اطفاء حريق اهميت دارد، اين روش براي حريق هاي دسته Aمناسب مي باشد .
خفه كردن: خفه كردن، پوشاندن روي آتش با موادي است كه رسيدن اكسيژن به محوطه آتش گردد. اين روش اگرچه در همه حريق ها مؤثر نيست ولي روش مطلوبي براي اكثر حريق ها مي باشد. مورد استثناء موادي است كه در حين سوختن اكسيژن توليد كنند، مانند نيترات و زنجيره هاي آلي اكسيژن دار مثل پراكسيد هاي آلي. همچنين موادي كه سرعت آتش گيري در آنها زياد است مانند ديناميت، سديم، پتاسيم كه از اين قاعده مستثني هستند. موادي كه براي خفه كردن بكار مي روند بايستي سنگين تر از هوا بوده و يا حالت پوششي داشته باشند. خاك، شن، ماسه .پتوي خيس نيز اين كار را مي توانند انجام دهند.
حذف مواد سوختني: اين روش در ابتداي بروز حريق امكان پذير بوده و با قطع جريان، جابجا كردن مواد، جدا كردن منابعي كه تاكنون حريق به آنها نرسيده، كشيدن ديوارهاي حائل و يا خاكريز و همچنين رقيق كردن ماده سوختني مايع را شامل مي گردد.
كنترل واكنش هاي زنجيره اي: براي كنترل واكنش هاي زنجيره اي استفاده از برخي تركيبات هالن و برخي تركيبات جامد مانند جوش شيرين موثر مي باشد. اين عمل براي كنترل حريق مشكل تر و گران تر از ساير روش هاست ولي مي تواند بصورت مكمل براي مواد پر ارزش بكار رود.
مواد خاموش كننده آتش موادي كه بعنوان خاموش كننده آتش به كار مي روند در 4 دسته قرار مي گيرند . بدليل لزوم سرعت عمل و افزايش پوشش خاموش كننده ها ، مي توان از دو يا چند عنصر خاموش كننده بطور همزمان استفاده نمود.
انواع آتش:
كلاس A : جامدات از جمله كاغذ، اثاثيه ، فرش ، پلاستيك ، چوب
كلاس : B مايعات قابل اشتعال از جمله روغن ، بنزين ، پارافين
كلاس C : گازهاي قابل اشتعال بوتان ، پروپان
كلاس : D فلزات از جمله مگنزيم ، آلومينيوم
كلاس: E الكتريكي (برق )
كلاس : F روغن هاي خوراكي و چربي ها
انواع مختلف اطفا كننده ها:
-1 آب
-2 دي اكسيد كربن
-3 پودر خشك
-4 فوم
و از دوباره شعله ور شدن آن جلوگيری می کند و خاصيت سرد کنندگی نيز دارد.
5- شيميايي تر
نحوه خاموش كردن آتش توسط خاموش كننده هاي دستي
-1 در موقع مشاهده آتش خونسردي خود را حفظ نموده و با برداشتن خاموش كننده مناسب به سمت آتش حركت كنيد.
-2 به هنگام خاموش كردن آتش همواره پشت به باد بايستيد.
-3 با توجه به برد موثر خاموش كننده تا جايي كه احساس ناراحتي و سوزش در نقاط حساس بدن مثل گونه هاو لاله گوش پيش نيايد به آتش نزديك شويد.
-4 با كشيدن ضامن و پاره كردن پلمپ و با ضربه زدن يا فشار آوردن به دسته خروجي و يا پيچاندن شير اقدام به خروج مواد خاموش كننده به سمت آتش نماييد.
-5 مواد خاموش كننده را قبل از نقطه شروع آتش به صورت جاروب كردن از قسمت پايين اقدام به پاشيدن نمائيد.
-6 دقت كنيد هيچ قسمت از آتش بدون پوشش باقي نماند زيرا خطر بازگشت شعله از همان محل امكان پذير است.
-7 در صورتي كه با مصرف مقداري از مواد خاموش كننده آتش خاموش شد از ادامه خروج مواد جلوگيري نماييد.
-8 قبل از حصول اطمينان از خاموش شدن آتش محل را ترك نكنيد.
-9 خاموش كننده دستي استفاده شده را از روي پهلو بخوابانيد تا به اشتباه مجدداً مورد استفاده قرار نگيرد.
-10 محل حادثه را به افراد مسئول واگذارنمائيد تا اقدامات تكميلي انجام شود.
نحوه به كار گيري جعبه آتش نشاني در موقع بروز آتش سوزي
-1 درب جعبه را با دكمه اي كه روي درب تعبيه شده است، بازكنيد.
-2 حلقه شيلنگ آتش نشاني را درجهت زاويه 90 درجه به سمت بيرون جعبه هدايت نمائيد.
-3 باچرخاندن حلقه، شيلنگ ها را از روي آن خارج نمائيد.
-4 سرنازل آماده روي شيلنگ ها را به دست گرفته وبه طرف آتش حركت كنيد.
-5 هيچگاه به صورت انفرادي ازجعبه آتش نشاني و باز كردن شير آب استفاده نكنيد زيرا امكان دارد به فرد آسيب برسد.
-6 قبل از بازكردن شير فلكه آب اقدام به بازكردن شير نازل نمائيد.
-7 درصورتي كه محل آتش سوزي ازطول شيلنگ آماده طويل تر باشد بايستي از لوله يدكي كه درجعبه مي باشد جهت امتداد دادن شيلنگ استفاده نمائيد.
-8 شير نازل رابه سمت كانون آتش نشانه گرفته و تا دفع كامل آتش به عمليات ادامه دهيد.
-9 پس از اتمام عمليات بايستي شيلنگ ها از محل كوپلينگ باز و بعد از آب گيري وخشك شدن دوباره به صورت اول پيچيده شود.
-10 هنگام پيچيدن، شيلنگ به صورت رول پيچيده و شيلنگ آماده را دولا به دور حلقه دوار بپيچيد.
به كارگيري و استفاده از برق به عنوان يك منبع انرژي بسيار گسترده و رايج شده است. در عصري زندگي مي كنيم كه در آن كاربرد وسايل الكتريكي انجام امور را اقتصادي تر و راحت تر ساخته و امكانات ارتباطي و اطلاعاتي جديدي را فراهم مي سازد. برق و وسايل الكتريكي باعث ايجاد بسياري از خطرات شده و يا در بوجود آوردن آن ها دخالت دارند. رايج ترين اين خطرات از قبيل آتش سوزي- انفجار و برق گرفتگي مي باشد. همچنين برق مي تواند در بسياري از دستگاه ها و وسايل باعث ايجاد خطرات به طور غيرمستقيم گردد. برق گرفتگي زماني بوجود مي آيد كه جريان الكتريكي از بدن انسان عبور نموده و صدماتي را پديد آورد. براي اينكه برق گرفتگي رخ دهد . اعضا بدن فرد بايد قسمتي از مدار الكتريكي باشد و بدن به يك اختلاف سطح الكتريكي متصل گردد. تأثيرات برق گرفتگي عمدتاً تابعي از
ميزان ولتاژ اعمال شده- مقاومت الكتريكي بدن شخص موردنظر- نوع جريان ( مستقيم يا متناوب) سطح مقطع تماس- مسير عبور جريان- محلي از بدن كه جريان از آن عبور نموده است مي باشد.
انواع روش هاي كنترلي وجود دارند كه مي توانند خطرات ناشي از برق را كاهش داده و يا از بين ببرند. دسته اي از اقدامات اصلاحي كه در اين خصوص مطرح هستند شامل تدابير ايمني به صورت هاي فيزيكي بوده ازقبيل فيوزها- رله ها- كليدهاي قطع كننده مدار- اتصال زمين و غيره .
مواردي كه بايد در ايمني برق رعايت شود:
-1 سيم كشي برق مناسب باشد و زدگي و خوردگي درعايق سيم ها وجود نداشته باشد.
2- كپسول اطفا حريق مناسب براي خاموش كرده آتش سوزي ناشي از برق ( كپسول (CO -2 وجود داشته باشد
3- چاه هاي ارت در تمام قسمت هايي كه دستگاه ها با برق كار مي كنند وجود داشته باشد.
4- محل عبور كابل ها مناسب بوده و در مسير رفت و آمد افراد نباشد.
5-آموزش كاركنان، در مواقعي كه برق گرفتگي اتفاق بيفتد، صورت گيرد.
6- كليه ادوات برق مثل كليدها، پريزها و غيره چك شوند تا از سالم بودن آنها اطمينان حاصل شود.
7- هنگام تعميرات از ابزار دسته عايق مناسب، استفاده شود.
8- به منظور اطلاع از وجود يا عدم وجود برق در يك مدار، از وسايل سنجش مناسب مثل فازمتر استفاده شود.
9- نگهداري تجهيزات الكتريكي نصب شده به خوبي صورت گيرد.
10- درب تابلوها و جعبه هاي تقسيم برق بسته باشند.
سيلندر عبارت است از مخزن قابل حملي كه ظرفيت آن حداكثر 450 ليتر بوده و براي مصارف خانگي يا تجاري و يا ساير مصارف كه احتياج به مخزن قابل جابجا شدن دارند به كار مي رود. سيلندر بايد بوسيله بهترين دستگاهها و روشها ساخته شده باشد وجود هيچگونه شكاف يا عيب مهم ديگري كه احتمالا باعث تضعيف سيلندر ساخته شده شود مجاز نمي باشد . سطوح خارجي و داخلي سيلندر بايد نسبتا صاف و يكنواخت باشد.
چند نكته ايمني در مورد كپسول ها
1- كپسول ها اعم از پر يا خالي بايد در محل مناسب و به صورت عمودي با زنجير يا بست به ديوارها ثابت و محكم شوند.
2- كپسول هاي خالي از كپسول هاي پر جدا شوند.
3- از غلتاندن كپسول ها و سيلندرها در هنگام حمل و نقل جلوگيري شود.
4-در صورت پر بودن كپسول ها و سيلندرهاي بزرگ، توسط دو نفر به صورت افقي حمل شوند.
5-شير كپسول ها و سيلندرها بايستي نشت نداشته باشند.
6- كپسول ها و سيلندرهاي خالي كلاهك داشته باشند و شير آن ها بسته باشند.
7-شير كپسول ها و سيلندرها با دست باز و بسته شوند و از ابزاري استفاده نگردد.
8-هرگز نبايد شير كپسول اكسيژن را روغن كاري كرد.
9-براي حمل كپسول هاي اكسيژن از چرخ دستي هاي مناسب استفاه گردد.
10-كپسول ها و سيلندر ها نبايد هرگز در معرض حرارت قرار داده شوند و تا سر حد امكان بايد سعي شود از تابش مستقيم و شديد نورخورشيد دور باشند.
11- سيلندرهاي اكسيژن را بايد از تماس با سيم ها و كابل هاي الكتريكي بر كنار داشت.
12- قبل از شروع به استفاده از كپسول بايد تمام وسايل مربوط به آن از جمله خود كپسول- مانومتر و فلومتر بررسي شوند و از سالم بودن و خوب كار كردن آن ها و پر بودن كپسول اكسيژن اطمينان حاصل شود.
13- بايد دقت شود كه به دستگاه بيهوشي به جاي كپسول اكسيژن، كپسول دي اكسيد كربن وصل نشود.
مديريت گازهاي طبي در بيمارستان
نظر به اهميت موضوع و گستردگي استفاده از گازهاي طبي در درمان و با توجه به اينكه گاهي در بعضي از مراكز درماني كشور با يك اشتباه ساده در نحوه استفاده ، بي توجهي به خلوص و ناخالصي گازها ، عدم استفاده از اتصالات مناسب ، بي دقتي در رنگ آميزي و انجام ندادن آزمون هاي دوره اي سيلندرها ، اهميت ندادن به نكات ايمني و كيفي اتاق مركزي گازها و همچنين فراموشي موضوع مهمي چون آموزش پرسنل مرتبط با اين امور ، زندگي يك يا چند بيمار به خطر افتاده و اتفاقات ناگوار آشكار و پنهاني به وقوع مي پيوندد لذا ضرورت ايجاب مي كند كه در به كارگيري ضوابط و دستورالعمل هاي استاندارد در اين زمينه دقت خاصي به عمل آيد . اميد است شرايط به گونه اي برنامه ريزي شود تا در به كارگيري گازهاي طبي خطري متوجه افراد نشود.
سيستم سانترال
براي جلوگيري از حمل و نقل سيلندرها در اتاق هاي بستري و اتاق هاي عمل و بخش هاي ويژه و به دليل اقتصادي مي توان از گازهاي لوله كشي شده كه از يك منبع ذخيره يا چند سيلندر مركزي تغذيه مي شوند، استفاده كرد. به هيچ وجه در مكان هايي كه گازهاي طبي توليد، شارژ يا استفاده مي شوند نبايد سيگار كشيد. براي اين منظور بايد سيگار كشيدن ممنوع را در جايي كه به خوبي قابل رويت است، نصب كرد.
مزاياي سيستم سانترال
سيستم توزيع مركزي گازهاي طبي نسبت به توزيع گاز توسط سيلندرهاي سيار داراي مزاياي زيراست:
راهكارهاي كنترل
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
راهكارهاي كنترلي:
وسايل حفاظت فردي تجهيزاتي هستند كه براي حفاظت كاركنان از صدمات شغلي و يا بيماري هاي ناشي از تماس با مواد بيولوژيكي، شيميايي، فيزيكي، راديولوژيك، الكتريكي وغيره طراحي شده اند. اين تجهيزات با توجه به نوع صدمه مورد انتظار و تماس شغلي متفاوت مي باشند. وسايل حفاظت فردي مورد استفاده جهت پيشگيري از عفونت ضمن محافظت كاركنان و پيشگيري ازابتلاي آنان، مانع انتقال عفونت به ساير بيماران و افراد مي گردد.
وسايل حفاظت فردي عبارتند از:
فاكتورهاي انتخاب لوازم حفاظت فردي
استاندارد بودن- انطباق با افراد استفاده كننده- تناسب با فصل- شكل ظاهري- رنگ- شكل- كيفيت- سهولت استفاده- عدم مزاحمت جهت انجام كار- عدم ايجاد اثرات جانبي- مدت زمان استفاده- چند منظوره بودن- تاريخ انقضاء- نظر مصرف كننده -قيمت- جنس و غيره
اصول استفاده از وسايل حفاظت فردي
پوشيدن دستكش مي تواند فرد را در مقابل مواد خطرناك زيستي محافظت كند.
براي حفاظت از غشاي مخاطي بيني و دهان در طي انجام پروسيجرهايي كه احتمال پاشيدن خون مايعات و ترشحات بدن وجود دارد، لازم است از ماسك استفاده شود.
صرف نظر از تشخيص بيماري، زماني كه خطر آلودگي چشم ها و ملتحمه وجود دارد بايد ازعينك محافظ/محافظ صورت استفاده كرد. در موارد زير بايد حتماً از عينك استفاده گردد:
اگر چه معمولاً حفاظت از پاها در احتياطات استاندارد وجود ندارد، اما براي حفاظت كاركنان امر مهمي محسوب مي شود. پرسنل بايد كفش هايي بپوشند كه مقاوم به جذب مايعات باشد و كاملاً تمام سطوح پاها را فراگيرد ( نه صندل يا دمپايي ) . افرادي كه كه موقع كار پاهايشان با مواد اسيدي و قليائي تماس دارند، در رطوبت كار مي كنند، در معرض سقوط اجسام سنگين قرار دارند، خطر برق گرفتگي آنها را تهديد مي كند و ... بايد از كفش حفاظتي متناسب با نوع كار استفاده نمايند. افرادي كه كه با مواد خورنده سر و كار دارند از كفش لاستيكي بدون بند بايد استفاده كرده و اين كفش ها مي بايست كاملا پا و قوزك پا را بپوشانند. كفش كاركناني
كه در آب و رطوبت كار مي كنند بايد از نوع لاستيكي با ساق هاي بلند تا زانو باشد. در صورت استفاده از رو كفشي بايد دقت نمود كه ساق بلند (مچ شلوار را بپوشاند) و ضد آب باشد.
پوشيدن گان
طرز صحيح گذاشتن ماسك
گذاشتن عينك/ محافظ صورت
پوشيدن دستكش
درآوردن دستكش
فراموش نكنيد قسمت خارجي دستكش ها آلوده است.
در افراد راست دست:
1- در نقطه اي اندكي پايين تر از لبه دستكش چپ، بخش خارجي دستكش چپ را با انگشتان دستكش راست بگيريد و ضمن خارج كردن دستكش چپ آن را به پشت وارونه كنيد.
2- انگشتان برهنه دست چپ را در حد فاصل مچ دست راست و زير دستكش راست بلغزانيد.
3-به كمك انگشتان دست چپ، دستكش راست را نيز خارج كرده و در حين خروج آن را وارونه كرده بر روي دستكش چپ بكشيد.
4-هر دو دستكش وارونه شده را درون سطل زباله بياندازيد.
در آوردن گان
فراموش نكنيد قسمت جلو و آستين هاي گان آلوده است.
1-گره ها را باز كنيد.
2- يك دست خود را به قسمت داخلي گان برده و آن را از ناحيه شانه و گردن به پائين بكشيد. در حين در آوردن گان آن را وارونه كنيد به نحوي كه بخش داخلي آن رو به خارج قرار گيرد.
در آوردن عينك يا محافظ صورت
براي برداشتن عينك دسته هاي آنرا بگيريد (حفاظ صورت را از بند آن بگيريد ) .
محافظ چشم ( عينك يا حفاظ صورت ) را جهت ضد عفوني در ظروف مخصوص تعيين شده قرار دهيد (در صورت يكبار مصرف بودن آن رادر سطل زباله بياندازيد)
در آوردن ماسك
فراموش نكنيد ! قسمت جلوي ماسك جراحي /ماسك ويژه آلوده است، اين قسمت را لمس نكنيد!
1-گره ها را باز كنيد.
2- ابتدا بند تحتاني را گرفته و آنرا از پشت سرخارج كنيد، سپس بند فوقاني را گرفته از پشت سر بيرون آوريد.
3-ماسك را به داخل سطل زباله (در صورت يكبار مصرف بودن) بياندازيد.
ز لبه
ترتيب پوشيدن وسايل حفاظت فردي
1- شستن دست ( مطابق با احتياطات استاندارد )
2- پوشيدن گان
3- پوشيدن كلاه
4- گذاشتن ماسك
5-محافظت صورت يا عينك
6-پوشيدن دستكش
چند نكته:
