یک بیماری مزمن التهابی با در گیری سیستمیک اعضای بدن و بویژه مفاصل است.
درد و التهاب مفاصل ، شاه علامت این بیماری است. التهاب مفاصل اندامها به طور قرینه بوده و معمولاً از مفاصل کوچک مثل دست ها آغاز می شود.
به غیر از مفاصل، سایر اعضای بدن مانند ریه ها ، طحال ، چشم و غیره نیز در این بیماری درگیر می شوند.
منشا ایجاد آن ناشناخته می باشد ولی اختلال در سیستم ایمنی بدن با داشتن زمینه ژنتیکی را در آن دخیل می دانند ووجود و همراهی زمینه ارثی با یک عامل آغازگر موجبپیدایش این بیماری می شود. عامل آغازگر می تواند یک عفونت باکتریایی یا ویروسی و یا غیره باشد.
در این بیماری التهاب خیلی شدید درغشاء سینوویال سبب تغییراتی در عروق اطراف مفصل می شود و اکسیژن و مواد غذایی کمتری به مفصل می رسد واستخوان و غضروف مفصلی آسیب می بیند.
علايم بالینی در آرتریت روماتوئيد
علایم بالینی اصلی عبارتند از:
* خشکی صبحگاهی مفاصل بیش از یک ساعت
* قرینه بودن درگیری مفاصل
* وجود ندولهای روماتوئیدی زیر جلدی
* درگیری سه ناحیه مجزای مفصلی (مفاصل بین بندهای اول و دوم انگشتان ، بین استخوان های کف دست و بند اول انگشتان ، مچ دست ، آرنج ، زانو ، مچ پا ، بین استخوانهای کف پا و بند اول انگشتها) وجود دارد.
سایر علایم بالینی عبارتند از:
* ضعف
* زود خسته شدن
* کم اشتهایی
* کاهش وزن
* دردهای مفصلی
* تورم
* قرمزی
* محدودیت حرکتی
* حساسیت در لمس و تظاهرات خارج مفصلی (درگیری سایر اندام های بدن) .
* ندول های زیر پوستی.
* درگیری ریه.
* درگیری قلب و پریکاردیت.
* نوروپاتی محیطی.
* واسکولیت.
* اختلالات خونی و هماتولوژیک.
بررسی های تشخیصی درآرتریت روماتوئيد
* آنتی بادی های سرمی ضد پپتید حلقوی سیترولینه (anti-CCP) هم اکنون شاخص بیولوژیک ارزشمندی محسوب می شوند که از نظر تشخیص و پیش آگهی اهمیت دارد.
* افزایش ESR(سرعت رسوب گلبول های قرمز)، CRP(پروتئین واکنشی C ، از پروتئین هایی است که کبد در هنگام بیماری های التهابی به میزان بیشتری آن را تولید می کند.)
* مثبت شدن تست لاتکس RF (اندازه گیری آنتی بادی هایی که فاکتور روماتوئید نامیده می شوند) . RF مثبت دلیل قطعی بر وجود آرتریت روماتوئید نیست. چون فاکتور روماتوئید در خیلی از بیماری های دیگر هم بالا می رود.
* شمارش گلبول های سفید خون. برخی از دارو های مورد استفاده در آرتریت روماتوئید موجب آسیب مغز استخوان و کاهش تولید گلبول های سفید خون و کم خونی می شوند.
* اندازه گیری میزان هموگلوبین جهت بررسی کم خونی فرد.
* تست های بیوشیمی جهت بررسی عملکرد کبد و کلیه ، یکی از عوارض درمان دارویی در این بیماری ، آسیب کبد و کلیه است.
* سنجش تراکم استخوان : به دلیل اینکه هم بیماری و هم داروهای مصرفی ، احتمال پوکی استخوان را افزایش می دهند لذا اندازه گیری میزان تراکم استخوان در این بیماران لازم می شود.
رادیوگرافی ساده در آرتریت روماتوئيد
مهم ترین نشانه ی آرتریت روماتوئید در رادیوگرافی ساده با اشعه X، وجود استئوپنی در اطراف مفصل است.
سایر علائم آرتریت در رادیوگرافی با اشعه X عبارتند از:
* تورم بافت نرم اطراف مفصل.
* کاهش فضای مفصلی و از بین رفتن تقارن آن.
* ساییدگی ها ، خوردگی ها یا اروزیون های (Erosion) زیرغضروفی، که بیشتر در مچ دست و انگشتان دست (MCP و PIP) و انگشتان پا (MTP) یافت می شوند.
* تخریب مفصل، نیمه دررفتگی ،کلاپس مفصل
تصویربرداری با MRI و سونوگرافی در آرتریت روماتوئيد
می توانند تغییرات بافت های نرم مانند سینوویت، تنوسینوویت و افیوژن (افوزیون یا تجمع مایع در مفصل – effusion) را تشخیص دهندو نیز حساسیت بیشتری در تشخیص اختلالات استخوانی دارند.
سن ابتلا آرتریت روماتوئيد
میزان ابتلا به آرتریت روماتوئید بین سن 25 تا 55 سالگی افزایش می یابد، و پس از آن تا 75 سالگی ثابت شده و سپس کاهش می یابد.
درصد بروز و شیوع آرتریت روماتوئيد
آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی تقریبا 0٫5 تا 1 درصد از افراد بزرگسال در سراسر جهان را مبتلا می کند. میزان بروز این بیماری در دهه های اخیر رو به کاهش بوده است.
آرتریت روماتوئید در زنان شایع تر از مردان است. بنابراین احتمال می دهند که هورمون های جنسی از جمله استروژن در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
درمان در آرتریت روماتوئيد
درمان در آرتریت روماتوئید مرحله به مرحله است و ضمن برنامه ی درمان های دارویی -برای موفقیت آن-باید به ایجاد تعادل بین فعالیت و استراحت و خواب بیمار نیز توجه بشود.
تسکین درد والتهاب ،مهمترین خواسته بیماران است.
توصیه می شود که جهت تسکین درد از کمپرس سرد و گرم استفاده شود.
لازم است که در طول درمان دوره های مکرر استراحت و فعالیت برقرار شود و از مسکن های تجویز شده توسط پزشک استفاده گردد و باید توجه گردد که مسکن فقط تسکین دهنده درد نیست و جزو برنامه درمان می باشد که باید طبق تجویز پزشک معالج مصرف بشود.
روش های دیگر جهت تسکین درد شامل موارد زیر است :
* شل کردن عضلات
* تلقین و سعی در به خواب بردن
روش های درمان دارویی عمده در آرتریت روماتوئید
* تجویز سالیسیلات ها (آسپرین)
* تجویز داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی ( ناپروکسن ،سلکوکسیب، ایبوبروفن ،دیکلوفناک، ملوکسیکام)
* تجویز ترکیبات ضد مالاریا (هیدروکسی کلروکین و کلروکین فسفات)
* تجویز استروئید ها (پردنیزولون، تریامسینولون، هیدروکورتیزون )
* تجویز ترکیبات طلا و پنی سیلامین
* تجویز داروهای تضعیف کننده ی سیستم ایمنی بدن (متوترکسات، آزاتیوپرین، سیکلوفسفاماید)
* فیزیوتراپی و کاردرمانی
* در مرحله آخر ، تعویض مفصل
